Stablecoins, of toch CBDC's?

Wat is een CBDC?

Een Central Bank Digital Currency (CBDC) is een digitale vorm van geld, rechtstreeks uitgegeven door de centrale bank. Dat lijkt op het digitale saldo dat je vandaag op je bankrekening ziet, maar er is een belangrijk verschil: dat saldo bij je bank is in feite een tegoed bij een commerciële bank, niet bij de centrale bank. Je geld bestaat als een vordering op die bank, die het op haar beurt weer aanhoudt bij de centrale bank.

Met een CBDC heb je dat tussenschakel niet. Het is direct een claim op de centrale bank zelf, net zoals bankbiljetten dat zijn, maar dan volledig digitaal. Dat maakt een CBDC fundamenteel anders dan een stablecoin. Stablecoins zijn vaak ook gekoppeld aan een traditionele valuta zoals de dollar of euro, maar worden uitgegeven door private partijen. Hun waarde wordt gedekt door reserves, terwijl een CBDC altijd wordt gegarandeerd door de centrale bank zelf. Het verschil zit dus in de uitgever, de juridische status en de mate van zekerheid die het geld biedt.

Waarom centrale banken een CBDC overwegen

Centrale banken zien verschillende redenen om een CBDC te ontwikkelen. De samenleving digitaliseert in hoog tempo en betalingen verlopen steeds vaker via commerciële banken en private betaalproviders. Een CBDC kan ervoor zorgen dat iedereen toegang heeft tot digitaal geld dat direct door de centrale bank wordt gegarandeerd. Daarnaast kan het bijdragen aan financiële inclusie, bijvoorbeeld door mensen zonder bankrekening een veilige digitale betaaloptie te bieden.

Er spelen ook strategische motieven. Met een eigen digitale munt kan een centrale bank meer grip houden op het betalingsverkeer, minder afhankelijk worden van buitenlandse betaalsystemen en innovatie in de financiële sector stimuleren.

Verschillende wereldwijde benaderingen

Er is wereldwijd geen eenduidige aanpak. Sommige landen lopen ver vooruit, andere kijken nog vooral de kat uit de boom. Op de wereldkaart van cbdctracker.org is goed te zien in welke fase elk land zit. Er zijn landen die al een CBDC hebben ingevoerd, landen die in de pilotfase zitten, en landen waar het idee nog in de onderzoeksfase verkeert.

China als koploper

China is de onbetwiste koploper. Het land experimenteert al jaren met de e-CNY, een digitale yuan die inmiddels in tientallen steden wordt gebruikt. Het totale cumulatieve transactievolume bereikte in juni 2025 ongeveer 7 biljoen dollar, waarmee de munt inmiddels een aanzienlijk deel van de totale betaalstromen vertegenwoordigt. China ziet de e-CNY niet alleen als een binnenlandse innovatie, maar ook als een manier om de rol van de yuan in internationale handel te versterken.

Europa: stap voor stap vooruit

In Europa verloopt de ontwikkeling voorzichtiger. De Europese Centrale Bank werkt sinds 2021 aan de digitale euro, die zich inmiddels in de voorbereidingsfase bevindt. Er wordt getest met de technische infrastructuur, offline gebruik, privacy-opties en limieten voor het maximale bedrag dat een gebruiker mag aanhouden. Een definitieve beslissing over invoering wordt pas eind 2025 verwacht, en zal afhankelijk zijn van wetgeving en draagvlak bij banken, bedrijven en consumenten.

Verenigde Staten: focus op stablecoins

De Verenigde Staten hebben juist een tegenovergestelde koers gekozen. Daar heeft de overheid onlangs met de “Anti-CBDC Surveillance State Act” het uitgeven van een CBDC door de centrale bank verboden. De belangrijkste reden zijn zorgen over privacy. Critici vrezen dat een door de overheid uitgegeven digitale munt te veel inzicht geeft in persoonlijke transacties, wat kan leiden tot verregaande surveillance en beperking van financiële vrijheid. In plaats daarvan zet de VS vol in op stablecoins, uitgegeven door private partijen. De overheid ziet daarin een efficiënter en minder ingrijpend alternatief, en het politieke klimaat geeft deze markt veel ruimte om te groeien.

Wat dit betekent voor nu

Op dit moment is duidelijk dat stablecoins de meeste tractie hebben. Met de steun van de Verenigde Staten en de beursgang van Circle lijkt hun positie alleen maar sterker te worden. CBDC’s daarentegen bevinden zich in veel landen nog in de experimenteerfase. Wat hun uiteindelijke rol in het wereldwijde financiële systeem wordt, is vooralsnog onduidelijk.